تصور همگان درخصوص واژه مسئولیت پذیری، نوعی تعهد در قبال انجام کارهاست. پذیرفتن بی‌چون و چرای وظیفه ای که به ما محول شده است.این تعریفی کلی از کلمه مسئولیت است.
من امروز قصد ندارم در مقابل این تعریف جبهه ای بگیرم، بلکه سعی بر این دارم که این تعریف را تکمیل تر کنم و با شیوه ای جدید مسئولیت پذیری را برایتان توصیف کنم تا با تزریق این دیدگاه جدید بتوانم اثر بخشی آن را در زندگیتان نمایان سازم.
"در برابر آنچه که هستید، آنچه که دارید و آنچه که خواهید شد کاملاً مسئول هستید. "
برایان تریسی
واژه مسئولیت پذیری بسیار فراتر از تعهد به کارها و یا اشخاص است. گام اول در شناخت این واژه از اینجا شروع می شود که شما بتوانید نقش خود را در هر جریان و شرایطی پیدا کنید. این نقش پیدا کردن به این معناست که بتوانیم ابتدا حضورمان در شرایط مختلف را تجزیه و تحلیل کنیم و متوجه آن شویم که چه قسمت‌هایی از آن اتفاق مربوط به ما بوده است. پیش از هر چیز باید این نکته بسیار مهم را درک کنیم که وجود و حضور ما در هر مکان، مسئله و شرایط، مسئولیت بر دوشمان دارد.
اما چرا؟ مگر امکان دارد؟
قصد دارم با چند مثال ساده این مطلب را برایتان توضیح دهم. فرض کنید که در ایستگاه اتوبوس نشسته اید و فردی به سمت شما می آید و بدون هیچ حرف و مقدمه‌ای سیلی محکمی در گوش شما میزند. شاید باورش سخت باشد و حتی خنده دار، اما شما در قبال سیلی ای که خوردید مسئول هستید.
حال فرض کنید با یک ماشین در یک جاده خالی با سرعت ۱۰ کیلومتر در ساعت در حال رانندگی هستید و تا کیلومترها جلو و پشت شما هیچ کس نیست، ناگهان فردی جلوی شما ظاهر می شود وشما با همان سرعت کم به او برخورد می‌کنید و به او صدمه میزنید. در این مثال هم شما مسئول و مقصر هستید. طرح این دو مثال با این هدف بود که ذهن شما درگیر این چالش شود که من در هیچ کدام از این دو مثال مقصر نبودم و شرایط و دلایل بیرونی باعث آن واقعه شده اند.
حالا برایتان شرح می دهم که حضور ما چگونه مسئولیت به همراه دارد. هر اتفاق در روزمره مان مانند یک معادله است که با حذف خودمان از معادله متوجه می شویم که آن اتفاق هرگز به وقوع نمی پیوندد. در مثال اول اگر شما از ایستگاه اتوبوس حذف شوید، دیگر کسی به سمت شما نمی آید که به شما سیلی بزند و در مثال دوم اگر شما را از پشت فرمان ماشین حذف کنیم دیگر ماشین حرکت نمی‌کند که شما با کسی تصادف کنید و به او صدمه ای بزنید. پس نتیجه اینکه حضور شما در هر شرایطی مسئولیت در بر دارد که با شناخت و فهم این رویکرد مهم نسبت به واژه مسئولیت میتوان به بسیاری از ناراحتی ها و خشم ها در روزمره مان پایان دهیم. فقط کافی است که در هر شرایطی مسئولیتمان را پیدا کنیم.
یافتن مسئولیت به چه معناست؟
پیدا کردن مسئولیت به این معناست که درک کنیم سهم ما در به وقوع پیوستن این ماجرا چقدر است و طرح سوال بسیار مهم "چه کاری را انجام نمیدادم این اتفاق نمی افتاد؟"
اگر شما کاری را انجام داده اید و در پی آن اتفاقی افتاده است پس شما نقشی در این اتفاق داشته اید و مسئول هستید و حق ندارید گلایه کنید. مجدد با مثالی ساده برایتان موضوع را روشن تر میکنم. فرض کنید در محل کار، همکار شما کیفش را در جلوی میز شما گذاشته و شما موقع رد شدن پایتان به آن گیر میکند و زمین میخورید. اینکه شما در حال راه رفتن از اوجا بودید نقش شما در این ماجراست که اگر رد نمیشدین هرگز زمین نمیخوردید و مسئولیت شما بی دقتی و نگاه نکردن جلوی پایتان است و حق ندارید دیگران را مدام مقصر جلوه دهید.
اطراف ما آدم هایی وجود دارند که مدام در حال انداختن تقصیر و مسئولیت به دوش دیگران هستند، مدام غر میزنند و پشت دیگران حرف میزنند و همه را محکوم میکنند و خود را در هیچ مسئله‌ای در زندگی مسئول نمی دانند و در برابر همه مشکلات زندگی خود را محقق می دانند. این افراد از کودکی تا به حال تحت تاثیر خانواده و محیط زندگی یاد گرفته اند که دیگران همیشه مقصرهستند وآنها تمام کارها را به درستی انجام میدهند. عدم دانایی و خودخواهی درایشان منجر شده است که هیچ گاه در زندگی آینه ای در برابر خودشان قرار ندهند و رفتار خود را نبینند. در نظر داشته باشید که ما در زندگی فقط مسئول رفتار خودمان هستیم. و اینکه دیگران چرا چه کاری را انجام داده‌اند یا میدهند به ما هیچ ارتباطی ندارد مگر اینکه در مقامی باشیم که افراد مجبور به گزارش به ما باشند، به طورمثال مدیر و یا پدر و مادر باشیم.
"هرگز فراموش نکید که هیچ اتفاقی در جهان هستی وجود ندارد که به شما مربوط باشد و شما در آن نقش و مسئولیت نداشته باشید"
با این درک از مسئولیت و مسئولیت پذیری و فهمیدن نقش‌ها و مسئولیت هایمان در زندگی، در برابر خودمان، جامعه، خانواده و مسئولیت پذیر تر خواهیم شد و پیرامون مان را به محیط بهتری تبدیل خواهیم کرد، فقط کافیست در هر رویداد و اتفاقی به جای اینکه به دنبال نقایص و مشکلات دیگران بگردیم در ابتدا متوجه خودمان شویم و نقش و مسئولیت خودمان را پیدا کنیم تا حال بهتری داشته باشیم.
رفتار اجتماعی مسئولیت مسئولیت پذیری برایان تریسی تعهد روانشناسی سلامت روان ارتباط و روابط
